Người chăn nuôi cần biết, Luật thú y về Kiểm dịch Đông vật, Sản phẩm đông vật

Hoạt động chăn nuôi, mua bán, vận chuyển, giết mổ, sơ chế và xuất nhập khẩu vật nuôi hay thịt, phụ phẩm… đều chịu sự điều chỉnh của Luật Thú y và các thông tư nghị định hướng dẫn. Nếu chủ trang trại, hộ chăn nuôi, lò mổ hay doanh nghiệp thực phẩm nắm chắc quy định kiểm dịch, bạn sẽ:

Mục lục bài viết

Mở đầu: Vì sao người chăn nuôi phải quan tâm đến kiểm dịch?

Hạn chế rủi ro bị phạt khi vận chuyển ra khỏi địa bàn tỉnh.
Bán hàng thuận lợi hơn cho chuỗi siêu thị/nhà hàng vì hàng hóa có giấy tờ hợp lệ.
Tiết kiệm thời gian làm thủ tục nhờ chuẩn bị đúng hồ sơ và chọn đúng tuyến thủ tục (nội địa hay cửa khẩu/NSW).

Cơ sở pháp lý nền tảng là Luật Thú y 2015; các thủ tục chi tiết nằm trong Thông tư 25/2016 (động vật, sản phẩm động vật trên cạn) và Thông tư 26/2016 (thủy sản), cùng các văn bản sửa đổi như Thông tư 09/2022, Thông tư 06/2022 (thủy sản) và Thông tư 04/2024 (điểm mới về thời hạn giá trị giấy chứng nhận…).

Các mô hình chăn nuôi an toàn dịch bệnh được mở rộng tại Tuyên Quang. Ảnh: Đào Thanh.

Các mô hình chăn nuôi an toàn dịch bệnh được mở rộng tại Tuyên Quang. Ảnh: Đào Thanh.

1) Phạm vi áp dụng của pháp luật kiểm dịch

Luật Thú y 2015 quy định toàn diện: phòng/chống dịch bệnh; kiểm dịch động vật, sản phẩm động vật; kiểm soát giết mổ; kiểm tra vệ sinh thú y; quản lý thuốc thú y.
Thông tư 25/2016 áp dụng cho động vật, sản phẩm động vật trên cạn khi vận chuyển ra khỏi địa bàn cấp tỉnh, xuất nhập khẩu, tạm nhập–tái xuất, kho ngoại quan, quá cảnh…
Thông tư 26/2016 áp dụng cho thủy sản với phạm vi tương tự (vận chuyển ra khỏi tỉnh, xuất nhập khẩu…).

2) Khi nào phải kiểm dịch? (và phân biệt nội địa – xuất nhập khẩu)

Vận chuyển nội địa ra khỏi địa bàn cấp tỉnh
Nếu mặt hàng nằm trong danh mục phải kiểm dịch (theo phụ lục của Thông tư 25/2016 hoặc Thông tư 26/2016), khi đưa hàng từ tỉnh A sang tỉnh B bạn phải đăng ký kiểm dịch và kèm Giấy chứng nhận kiểm dịch (CNKD) suốt hành trình.
Xuất nhập khẩu
Hầu hết động vật/sản phẩm động vật xuất nhập khẩu thuộc diện kiểm dịch. Doanh nghiệp phải đăng ký/khai báo trên Cổng Dịch vụ công/NSW, nộp Giấy CNKD (đối với hàng nhập là do nước xuất khẩu cấp), và tuân thủ hướng dẫn kiểm dịch của cơ quan thú y Việt Nam.
Các sửa đổi cập nhật

Thông tư 09/2022 sửa đổi/bổ sung nhiều điều khoản và phụ lục của Thông tư 25/2016 (trên cạn).
Thông tư 06/2022 sửa đổi phụ lục, biểu mẫu của Thông tư 26/2016 (thủy sản).

3) Danh mục đối tượng phải/không phải kiểm dịch

Danh mục ban hành kèm theo các thông tư cho biết loại hàng nào phải kiểm dịch, loại nào được miễn, và trường hợp phải phân tích nguy cơ trước khi nhập khẩu. Với hàng “đặc thù” (phụ phẩm, gelatin, huyết tương, mỡ, da, bột thịt xương…), bạn nên tra đúng phụ lục tương ứng để tránh nhầm lẫn.

Mẹo: Bản hợp nhất/phiên bản mới (sau khi được sửa đổi) sẽ giúp bạn tránh dùng nhầm mẫu biểu cũ.

Chăn nuôi an toàn dịch bệnh là chìa khóa quan trọng giúp người nông dân ở Tuyên Quang có sinh kế bền vững. Ảnh: Đào Thanh.

Chăn nuôi an toàn dịch bệnh là chìa khóa quan trọng giúp người nông dân ở Tuyên Quang có sinh kế bền vững. Ảnh: Đào Thanh.

4) Hồ sơ cốt lõi cần chuẩn bị

4.1. Vận chuyển nội địa ra khỏi tỉnh (trên cạn)

Đơn đăng ký kiểm dịch theo Mẫu 1 – Phụ lục V (TT 25/2016, đã sửa đổi).
Thông tin lô hàng: chủ hàng, nơi đi–đến, mục đích, điều kiện bảo quản/vận chuyển…
Giấy tờ nguồn gốc và kết quả xét nghiệm (khi cơ quan thú y yêu cầu).
Nộp tại Cơ quan quản lý chuyên ngành thú y cấp tỉnh nơi xuất phát.

4.2. Nhập khẩu (trên cạn/thủy sản)

Đăng ký/khai báo kiểm dịch theo mẫu Phụ lục V (Mẫu 2, Mẫu 3) qua Cổng DVC/NSW.
Giấy CNKD của nước xuất khẩu, yêu cầu vệ sinh thú y của nước nhập khẩu (nếu có).

5) Quy trình kiểm dịch nội địa (ra khỏi địa bàn cấp tỉnh)

Đăng ký kiểm dịch với cơ quan thú y cấp tỉnh (nơi xuất phát) bằng Mẫu 1 – Phụ lục V.
Kiểm tra/kiểm dịch: cơ quan thú y kiểm tra điều kiện vệ sinh thú y đối với hàng hóa và phương tiện; có thể lấy mẫu xét nghiệm theo rủi ro dịch bệnh.
Cấp Giấy CNKD cho lô hàng đạt yêu cầu; theo dõi việc giao hàng đúng tuyến, kèm giấy tờ trong suốt hành trình.
Lưu ý: Các thủ tục, biểu mẫu và cơ quan thực hiện được công bố trên Cổng DVC; dùng đúng phiên bản biểu mẫu đã cập nhật.

6) Quy trình kiểm dịch xuất nhập khẩu

Nhập khẩu: Đăng ký kiểm dịch trước khi hàng đến; nộp Giấy CNKD của nước xuất khẩu; thực hiện kiểm dịch tại cửa khẩu theo hướng dẫn; đảm bảo chỉ tiêu an toàn và vệ sinh thú y.
Xuất khẩu: Chuẩn bị hồ sơ theo yêu cầu của nước nhập khẩu; cơ quan thú y cấp Giấy CNKD xuất khẩu nếu đáp ứng điều kiện; khai báo, kiểm tra tại cửa khẩu theo quy trình.

Điểm mới quan trọng về thời hạn giấy:
Từ 16/05/2024, Giấy CNKD nhập khẩu có thời hạn 60 ngày; Giấy CNKD xuất khẩu có thời hạn 180 ngày.

7) Kiểm soát giết mổ, sơ chế, đóng dấu/dán tem vệ sinh thú y

Giết mổ trên cạn phải thực hiện kiểm tra trước–sau giết mổ, xử lý sản phẩm không đạt và đóng dấu/dán tem theo đúng quy định. Đây là cơ sở để cấp Giấy CNKD cho sản phẩm vận chuyển ra khỏi tỉnh.
Sơ chế, chế biến phải đáp ứng yêu cầu vệ sinh thú y và chịu giám sát thường xuyên bởi cơ quan quản lý chuyên ngành thú y.

8) Đánh dấu, cấp mã số với động vật giống

Thông tư 04/2024 bổ sung yêu cầu đánh dấu, cấp mã số đối với động vật giống (trâu, bò, dê, cừu, hươu, nai, ngựa, lừa, la và lợn) khi vận chuyển ra khỏi địa bàn cấp tỉnh.

9) Thời hạn giá trị giấy chứng nhận kiểm dịch – tóm tắt nhanh

Nhập khẩu: 60 ngày (tính từ ngày cấp).
Xuất khẩu: 180 ngày (tính từ ngày cấp).
Nội địa (ra khỏi tỉnh): theo tuyến thủ tục và thời điểm cấp phù hợp với hành trình giao hàng; luôn mang theo bản gốc và bản sao (nếu có nhiều điểm giao).

10) Chế tài xử phạt: những lỗi dễ gặp

Vận chuyển ra khỏi tỉnh không có Giấy CNKD hợp lệ kèm theo.
Sử dụng mẫu biểu cũ, sai mẫu theo phiên bản đã sửa đổi.
Giấy CNKD hết thời hạn; sản phẩm không đạt yêu cầu vệ sinh thú y vẫn lưu thông.
Không thực hiện kiểm tra trước–sau giết mổ, không đóng dấu/dán tem theo quy định.
Hành vi vi phạm sẽ bị xử phạt theo Nghị định 90/2017/NĐ-CP và Nghị định 14/2021/NĐ-CP. Ngoài phạt tiền, có thể áp dụng biện pháp khắc phục như buộc tiêu hủy, trả lại nơi xuất phát, tước quyền sử dụng có thời hạn…

11) Checklist thực hành cho nông hộ/trang trại/lò mổ/đơn vị vận chuyển

A. Trước khi vận chuyển nội địa ra khỏi tỉnh (trên cạn):

Đối chiếu Danh mục của Thông tư 25/2016 để xác định có thuộc diện kiểm dịch.
Chuẩn bị Mẫu 1 – Phụ lục V đúng phiên bản mới.
Kiểm tra điều kiện vệ sinh thú y phương tiện và bao gói.
Nhận Giấy CNKD và mang theo trong suốt hành trình.

B. Đối với thủy sản:

Tra đúng danh mục và thủ tục theo Thông tư 26/2016 (và bản sửa đổi).
Làm hồ sơ và thực hiện kiểm dịch tại cơ quan thẩm quyền.

C. Xuất nhập khẩu:

Đăng ký/khai báo trên Cổng DVC/NSW theo mẫu mới.
Theo dõi thời hạn Giấy CNKD: 60 ngày (nhập), 180 ngày (xuất).
Chuẩn bị sẵn Giấy CNKD của nước xuất khẩu (đối với hàng nhập) và đáp ứng yêu cầu kiểm tra tại cửa khẩu.

D. Riêng cơ sở giống:
Thực hiện đánh dấu, cấp mã số trước khi vận chuyển ra khỏi tỉnh.

12) Câu hỏi thường gặp (FAQ)

Hỏi: “Kiểm dịch đông vật hay động vật mới đúng?”
Đáp: Thuật ngữ pháp lý đúng là kiểm dịch động vật. “Đông vật” là lỗi gõ.

Hỏi: Chở heo/thịt heo từ tỉnh A sang tỉnh B có cần Giấy CNKD không?
Đáp: Nếu nằm trong danh mục phải kiểm dịch, có. Đăng ký tại cơ quan thú y cấp tỉnh nơi xuất phát và kèm Giấy CNKD trong suốt hành trình.

Hỏi: Làm sao biết hồ sơ/mẫu đơn nào là phiên bản mới nhất?
Đáp: Tra trên Cổng Dịch vụ công Quốc gia (mục thủ tục kiểm dịch) để lấy đúng mẫu mới nhất.

Hỏi: Thời hạn Giấy CNKD xuất/nhập khẩu hiện là bao lâu?
Đáp: Nhập khẩu 60 ngày, xuất khẩu 180 ngày.

Hỏi: Không có Giấy CNKD khi vận chuyển bị xử lý thế nào?
Đáp: Bị xử phạt theo Nghị định 90/2017/NĐ-CP và Nghị định 14/2021/NĐ-CP; có thể bị phạt tiền và áp dụng biện pháp khắc phục.

Bạn có muốn mình làm thêm bản rút gọn 1 trang để dễ in và dán ở trang trại/lò mổ cho công nhân dễ theo không? Như vậy sẽ tiện thực hành hơn.